مقالات من

فهرست

فصل اول : مقدمات و تاریخچه
1- آغاز سخن
2- پیش گفتار
3- بررسی آماری و سابقه
4- تعریف استثنایی
5- تاریخچه:-
6- در ایران-
فصل دوم: دسته بندی و تعریف و ویژگیهای بالینی
1- انواع استثنایی
2- تعریف ها:
3- علل و عوامل
4- عقب ماندگی و اختلالات ژنتیک
5- انواع سندرم ها
6- منگولیسم یا سندرم دان
7- سندرم صدای گربه و سوپرمن و کلاین فلتر
8- عوامل ناشناخته وهیدروسفال و میکروسفال
9- مسائل دوران بارداری
10- انواع بیماری ها و ضربه ها در تمام موارد
11- سن مادر و عاملRH
12- سوخت و ساز (متابولیسم
13- عوامل فرهنگی
فصل سوم: عکس العمل والدین
1- انواع خانواده- پذیرنده، انکارکننده و پنهان کننده
2- ارتباط خانواده با فرزند عقب مانده
3- واکنش های گوناگون خانواده
فصل چهارم: پیشگیری
1-پیش گیری
2-برنامه ریزی پیش گیری و مشاوره ژنتیک
3-مشکلات جنسی کودکان عقب مانده ذهنی
فصل پنجم: آموزش وپرورش
1-آموزش و پرورش و توان بخشی
سخن آخر- توصیه و پیشنهادهای لازم: کلام آخر با فرجام سخن
منابع و مراجع

پیشگفتار
کلمه‌ی بهنجار به افرادی اطلاق می‌گردد که در حد طبیعی و عادی گذران زندگی می‌کنند. از نظر عامه فردی که رفتارش چون دیگران است ومانند همه و به طور معمولی وعادی زندگی روزمره خویش را می‌گذراند بهنجار و طبیعی است . از نظر علمی‌چنانچه بهره ی هوش شخصی حدود (100)صد باشد (براساس آزمون (تست) باشد یا به عبارت دیگر سن تقویمی‌وعقلی (ذهنی) خود برابری کند آن فرد عادی است. برای مثال می‌توان چنین گفت: چنانچه کودک 9 ساله ای از نظر عقلی نیز 9 ساله باشد و مانند کودکان 9 ساله رفتار کند و از عهده‌ی انجام تست های هوشی مربوط به کودکان 9 ساله برآید چنین کودکی بهنجار و طبیعی است. حال که تا حدی با کودکان و افراد بهنجار آشنا گردیدیم ببینیم پس کدام گروه از کودکان را استثنایی می‌نامند. از نظر آموزشی کودک استثنایی کودکی است که نیاز به تعلیم و تربیت خاص داشته باشد و از کلاس و تعلیم وآموزش عادی نتواند بهره کافی گیرد و از جنبه کلی نیز چنانچه کودکی از نظر رفتار، هوش ویا گذران زندگی نتواند چون کودکان عادی و بهنجار عمل کند و به جهتی با کودکان همسال خود تفاوتهای رفتاری وگفتاری و کرداری ویادگیری داشته باشد و از حد یک کودک عادی همسن خود خارج باشد استثنایی نامیده می‌شود.
بابررسی آمارهای بین المللی وتوجه به وجود متجاوز ازچهارصد میلیون(000/000/400) معلول و ناتوان در سراسر جهان وافزایش این جمعیت به میزان قابل توجهی در هر سال اهمیت تعلیم و تربیت،رفاه،اشتغال و بالاخره نحوه زندگی افراد استثنایی با تعمقی اندک آشکار می‌گردد. چنانچه آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد، از هرده (10)نفر مردم، مردم جهان یک نفر شناخته یا ناشناخته با معلولیت یا کمبودی درگیر است و حدود پنج درصد کودکان، در سراسر این جهان پهناور دچار نقصی جسمی‌یاذهنی هستند و درصد قابل توجهی از این عده نیاز به آموزش ویژه و مراقبت های خاص دارند. این واقعیتها و حقایقی نظیر وجود نارسایی‌هایی از جمله سوء تغذیه، جنگ، سست شدن و ازهم پاشیدگی بنیاد خانوادگی وکافی نبودن بهداشت ودرمان در برخی از نقاط جهان نشانگر از دیار کودکان استثنایی ودر نتیجه نیاز به توجه عمیق تر به این مسئله است. هر قدر جامعه ای در برابر افراد معلول و استثنایی احساس مسئولیت بیشتر نمایند ومنابع مالی و انسانی زیادتری را به این امر اختصاص دهد، آن جامعه دارای فرهنگ و اقتصادی پیشرفته تر است. امروزه سرمایه گذاری وخدمت به گروههای مختلف استثنایی را نمی‌توان صرفاً عملی نیکوکارانه ونوع دوستانه دانست زیرا این مسئله ای جدی، اساسی، مهم، انسانی و تخصصی و علمی‌است.
زندگی میلیون ها انسانی که به هر دلیل از نقایصی برخوردار گردیده اند درمیان است. تأمین آینده آنان، آموزش و پرورش ورفاه آنها مطرح است واین گروه با توجه به نوع معلولیت و توانایی خود نیاز به حرفه وکاری مناسب دارند از طرفی خانواده چنین کودکانی رانیز نباید از نظر دور داشت زیرا آنان هم درمعرض صدمات ومشکلات ناشی از معلولیت فرزند خویش هستند پس چنین عمل بزرگی احتیاج به برنامه ریزی، تحقیق وداشتن افراد متخصص دارد. نهادهایی باید از آنان حمایت کنند ولی ترحم هرگز. موسساتی باید برای آنان برنامه ریزی نمایند و امکانات آموزشی، رفاهی و کاریابی فراهم آورند.
و آموزش وپرورش آنان باید متناسب با معلولیت وتوانایی آنان باشد.
اصولاً اگر پذیرای این نظریه علمی‌باشیم که هر انسانی حتی دربالاترین سطوح هوشی امکان دارد درباره ای از فعالیتها در حدی متوسط و حتی کندتر از دیگران باشد ویا معلولیت دریکی از تواناییها برای هیچ فردی نمی‌تواند مانع پیشرفت او درسایر جنبه ها گردد باید قبول کنیم که بطور کلی آموزش وپرورش صحیح وکمال مطلوب، آموزش وپرورشی است که بر اساس توجه به خصوصیات فردی و تواناییهای افراد برنامه ریزی شده باشد. پس درآموزش و پرورش کودکان استثنایی نیز شناخت تواناییها وکفایتهای کودکان استثنایی اهمیتی ویژه دارد و برنامه ریزیهای آموزشی باید باتوجه به همین تواناییها انجام پذیرد. اگر چنین کنیم و با توجه به تواناییهای کودکان استثنایی برنامه ریز آموزشی انجام گیرد. از کودکان استثنایی نه تنها می‌توان افرادی خودکفا، بلکه افرادی با بازده اقتصادی ونقش آفرین برای جامعه تربیت کرد ودرآن صورت است که نه تنها کودکان وافراد استثنایی از زندگی آسوده ومرفهی برخوردار خواهند شد بکله اجتماع نیز به آنچه درباره آنان انجام داده است. مفتخر خواهد بود. بدون شک جامعه ای آسوده خواهد زیست که معلولان آن از آسایش ورفاه کامل برخوردار باشند و دمکراسی وعدالت واقعی زمانی تحقق پیدا می‌کند که همگان متساوی (در حد توانایی) از نعمت های موجود بهره مند باشند وتفاوتی بین کودک عادی، تیز هوش یا معلول وجود نداشته باشد. (از نظر ارزشی)
" تاریخچه "
"معلول"
در مورد تاریخچه کودکان استثنایی باید گفت این پدیده قدمتی همپای تاریخ بشر دارد. چه، از همان آغاز پیدایش انسان، عوارضی از قبیل اشکالات ژنتیک، اختلالات دوره جنینی، اشکالات زایمان، بیماریهای بدو تولد وغیره، ایجاد معلولیت می‌کردند.
درباره ی تاریخچه طرز تفکر افراد عادی نسبت به معلولین و عقب مانده ذهنی نیز شواهد علمی‌زیادی در دست نیست.چیزی که تا حدی مشخص است این که این چنین افرادی درگذشته کمتر مورد توجه بوده اند.فقط دربرخی نوشته های دینی و پزشکی به چنین افرادی اشاره شده است.
"بقراط" حکیم یونانی به ضایعات مغزی این افراد وارتباط این نقیصه‌ها با کمبود های هوشی اشاره می‌کند.
"درقوانین "اسپارت" مواردی گنجانده شده بود که کشتن و از بین بردن معلولین از جمله عقب ماندگان ذهنی را مجاز و حتی لازم تشخیص داده بودند.
"در آسیا" برخلاف "اروپا" این افراد بیشتر مورد توجه ولطف بوده اند. درآئین در کنفوسیوس معلم و فیلسوف چینی و همینطور دردین پیامبر ایرانی زرتشت به روشنی خواسته شده است که مردم با عقب مانده های ذهنی، رفتاری انسانی داشته باشند ونیز دردین یهود مسئولیت جرم و جنایت از عقب مانده های ذهنی برداشته شده است. در دین مبین "اسلام" نیز طی اشارات مکرر در کتاب آسمانی و همچنین سخنان پیامبر بزرگوار وائمه اطهار به توصیه هایی درزمینه ملاطفت و همیاری معلولان برمی‌خوریم.
در اروپای قرون وسطی, عقب مانده های ذهنی را همپای دیوانگان محسوب داشته معتقد بودند که شیطان در جسم آنها حلول کرده است. اقدامات "پینل" Pinel پزشک فرانسوی درقرن 18 در جهت جداسازی بیماران روانی از مجرمان وبدکاره ها وبازکردن غل و زنجیر از پای آنان و همچنین تجربیات "ایتار" Itard پزشک فرانسوی قرن 19 از تربیت کودکی وحشی به نام "ویکتور" زیربنای توجه و نگرشی علمی‌به پدیده ی عقب ماندگی ذهنی گردید.
می‌توان از ماریا مونتسوری(Montessori) (1952- 1870) اولین زنی که در ایتالیا موفق به اخذ درجه دکترای پزشکی گردید به عنوان یکی از متخصصان تعلیم و تربیت کودکان عقب مانده های ذهنی نام برد.
دراواسط قرن بیستم, بررسی عمیق و همه جانبه در زمینه عقب ماندگی ذهنی شکوفایی یافت.به نظر می‌رسد به همانگونه که تولد وگسترش هر علم بستگی تام به نیازهای بنیادی جامعه دارد. اهمیت دادن به این مهم وتوجه به مسئله عقب ماندگان ذهنی نیز برهمین اساس گسترش یافت. از جمله دیگر کسانی که در آموزش و پرورش کودکان استثنایی خدماتی ارزنده نموده است از ساموئل هوSamuel How e (1876- 1800) فارغ التحصیل مدرسه پزشکی هاروارد بود. او درآموزش وپرورش کودکان نابینایی که در عین حال ناشنوا هم بوده اند تخصص داشته ودر بنیان گذاری آموزشگاه پرکینز که در سال 1832 تأسیس گردید سهمی‌بسزا وموثر داشته است وی یکی از نادر افرادی است که در تعلیمات استثنایی قدم های موثر و واقعی برداشته است.
توماس هاپکینز گلودت Thomas Hapkins Galldudet (1851- 1787) در آغاز با دیدن دوشیزه کر ولالی علاقمند به تعلیم و تربیت وکمک به وی گردید. وی سپس برای تحقیق بیشتر به اروپا رفت وپس از بازگشت از اروپا درسال 1871 اولین مدرسه شبانه روزی رابرای ناشنوایان درآمریکا تأسیس نمود که مدرسه مزبور بعدها به نام مدرسه آمریکایی ناشنوایان معروف شد. (American school for the Deaf) که در حال حاضر یکی از معتبرترین وبزرگترین مراکز آموزش ناشنوایان در جهان است که از کودکستان تا دانشگاه محصل ناشنوا می‌پذیرد.

منابع
1- تشخیص بالینی بیماری های مغز و اعصاب دکترتقی کیمیایی اسد ی از 94 تا 120 چاپ چهارم، انتشارات خوارزمی، تهران 1380
2- جزوه درسی دکتر وحید روان دوست: خلاصه ی تمام جزوه ‌های مورد تدریس
3- کودکان معلول ذهنی‌، عباس داور منش فصل, 1و2و4و7و8 و9، انتشارات رشد تهران،‌1379
4- سمپوزیوم کودکان عقب مانده ی ذهنی، دکتر هادی سلیمی‌"اشکوری" ، انتشارات رشد چاپ دوم، 1380
5- کودکان استثنایی دکتر محمود پاکزاد ،محمود پاکزاد در 38- 46 و ....
6- تفسیر المیزان جلد 13و19، علامه طباطبایی هشتم ،‌ انتشارات نورالمهدی قم، 1368
7- کلیات سعدی، محمدعلی فروغی، چاپ هفتم، تهران، 1357و
8- منم زرتشت ارابه ران خورشید، سیدعلی صالحی، انتشارات فروهر،‌چاپ دوم، تهران، 1354
9- هیاهو در دنیای سکوت، محمود پاکزاد، انتشارات گوتنبرگ، چاپ سوم، تهران، 1362
10- اختلالات کودکان و نوجوانان، نلسون = ترجمه منشی، انتشارات رشد،‌چاپ سوم، 1383
11- THE MENTALLY RETRTARDED CHILD- NANCYMO. HAIBERT B - ROBIMSON, 2002
12- روان شناسی کودکان عقب مانده ذهنی، دکتر افروز فصل, 1و2و3و....، دانشگاه تهران، چاپ سوم، 1371
13- مشاوره ژنتیک دکتر موسوی ودکتر خاوری ودکتر روزبهانی، انتشارات چهر چاپ اول تهران، 1370
14- روان شناسی کودکان و نوجوانان استثنایی، دکتر بهروز میلانی‌فر انتشارات آگاه، چاپ چهارم، تهران، 1379.
15- عقب ماندگی ذهنی، دکتر ابراهیم هاشمی‌، انتشارات دانشگاه تهران،‌چاپ سوم،‌تهران، 1368
16- کودکی که هرگز بزرگ نخواهد شد، خانم پرل - س, باک، انتشارات امیرکبیر،‌چاپ هشتم، تهران، 1381
17- روان شناسی ژنتیک ج 1 و 2، دکتر محمود منصور، انتشارات رشد، چاپ پنجم، تهران، 1382.